Kierując do sądu powszechnego pozew rozwodowy, powód może zadecydować, czy będzie żądać orzeczenia rozwiązania małżeństwa z jednoczesnym rozstrzygnięciem o winie współmałżonka. Taki wariant może przynieść wymierne korzyści, choć nie jest pozbawiony wad. Kiedy warto zdecydować się na rozwód z orzeczeniem o winie, i w jaki sposób wpływa on na możliwość żądania i na wysokość alimentów oraz podział majątku?
Na czym polega rozwód z orzeczeniem o winie?
Na samym początku trzeba wyjaśnić, że prawo rodzinne w dosyć specyficzny sposób rozumie koncepcję winy przy rozwodzie. Nie ma tutaj osób mniej i bardziej winnych. Są jedynie winne całkowicie i niewinne wcale. Co to oznacza w praktyce?
Przede wszystkim to, że pozew o rozwód z orzeczeniem o winie musi jednoznacznie wskazywać na przyczynienie się współmałżonka do rozpadu związku, przy jednoczesnym braku winy drugiej strony postępowania oraz powoływać się na dowody ten fakt wspierające. Należy przy tym pamiętać o tym, że jeżeli sąd stwierdzi, że wina leży po obu stronach, nie będzie jej stopniował. Po prostu uzna, że oboje małżonkowie przyczynili się do rozwodu, a powód utraci potencjalne korzyści płynące z winy wyłącznej współmałżonka. W orzecznictwie wskazuje się różnego rodzaju przesłanki uzasadniające rozwód z orzeczeniem o winie.
Wśród nich można wymienić:
- zdradę małżeńską,
- agresję fizyczną lub psychiczną,
- skrajne zaniedbywanie obowiązków domowych, np. w wyniku uzależnienia,
- marnowanie majątku rodzinnego, np. poprzez hazard lub nieodpowiedzialne inwestowanie pieniędzy.
Należy też w tym miejscu zaznaczyć, że wniosek o orzeczenie rozwodu z winy współmałżonka może również złożyć strona pozwana, nawet jeśli w pozwie takiego wniosku nie zawarł powód.

Co daje rozwód z orzeczeniem o winie?
Korzyści płynące z rozwodu z orzeczeniem o winie można rozpatrywać na kilku płaszczyznach. Oczywiście najbardziej widoczna jest warstwa emocjonalna. Dla wielu osób niebagatelne znaczenie ma satysfakcja wynikająca z samego uzyskania wyroku rozwodowego. W powszechnym mniemaniu rozwód z wyłącznej winy jednego z małżonków jest swego rodzaju „piętnem”, które wskazuje, kto jest „dobry”, a kto „zły”. Pozostawiając na boku rozważania natury etycznej, trzeba zwrócić uwagę na konkretne korzyści płynące z ustalenia winy wyłącznej. Mianowicie jest to możliwość żądania od małżonka wyłącznie winnego dostarczania środków do życia (alimentów).
W przypadku, gdy doszło do rozwodu, w wyniku którego żaden z małżonków nie został uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa, małżonek, który wykaże, że znalazł się w niedostatku, może stosownie do art. 60 §1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, żądać od byłego małżonka dostarczania środków do życia (alimentów).
Oznacza to oczywiście konieczność wykazywania, że dochody danej osoby nie starczają w całości lub w części na zaspokojenie nawet podstawowych potrzeb, jak zakup żywności, leków, czy odzieży, niemniej, w każdym przypadku, gdy małżeństwo zakończyło się z winy obojga małżonków lub bez orzekania o winie, istnieje ryzyko wystąpienia przez byłego małżonka z takim żądaniem.
W przypadku rozwodu z wyłącznej winy współmałżonka wystarczające będzie natomiast wskazanie na istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Nie trzeba więc wykazywać przesłanki niedostatku, wystarczy np. znaczna dysproporcja w poziomie wynagrodzeń.
Obowiązek dostarczania środków do życia trwa do czasu wstąpienia przez małżonka uprawnionego do alimentów w nowy związek małżeński. Jeżeli zobowiązanym jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładowi pożycia, obowiązek upływa po 5 latach od orzeczenia rozwodu, chyba że sąd ten termin przedłuży.
Czy rozwód z orzeczeniem o winie ma wpływ na wysokość alimentów?
Ustalenie winy lub jej braku w postępowaniu rozwodowym ma istotny wpływ na wysokość świadczenia alimentacyjnego. W przypadku, kiedy za rozkład małżeństwa odpowiadają oboje małżonkowie lub też żaden z nich, niezbędne staje się wykazanie przesłanki niedostatku. Oznacza to, że sąd ustalając wysokość alimentów, zasądzi je w takiej wysokości, aby ten niedostatek nie występował. Osoba uprawniona do świadczenia będzie mogła więc liczyć na wsparcie w podstawowym zakresie, ale nic więcej.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, kiedy ustala się winę za rozwód po jednej ze stron. W takiej sytuacji wysokość alimentów będzie orzekana z uwzględnieniem zasady równej stopy życiowej. Oznacza to, że zarówno małżonek uprawniony, jak i zobowiązany mają prawo do porównywalnych warunków życia. Jeśli więc wcześniej dzięki zarobkom jednego ze współmałżonków lataliście cztery razy w roku na Bali, a po rozwodzie pieniędzy starcza już tylko na rodzimy Ciechocinek, można domagać się „powrotu” do poprzednich standardów. W orzecznictwie zwraca się uwagę, że zasadę równej stopy życiowej neguje wyłącznie brak jakichkolwiek możliwości zobowiązanego do świadczenia wsparcie, nie zaś sama szczupłość środków (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r., sygn. III CZP 46/75).
Otwiera to także znacznie większe możliwości na etapie wnoszenia ewentualnej apelacji od rozstrzygnięcia. Dobry prawnik rozwodowy będzie w stanie opracować argumentację, która uzasadni odpowiednio wyższe alimenty.

Rozwód z orzeczeniem o winie a podział majątku
Wyłączna wina pozwanego za rozkład małżeństwa może prowadzić również do nierównego podziału majątku. Zasadniczo przy wspólności majątkowej podział majątku nastąpi po połowie niezależnie od zaangażowania każdej z osób w utrzymanie rodziny.
Może się jednak okazać, że jeżeli w toku postępowania uda się wykazać, że współmałżonek nie angażował się w swoje obowiązki całkowicie lub jedynie w niewielkim stopniu, końcowe rozstrzygnięcie może być korzystniejsze i podział majątku nastąpi w częściach nierównych. Małżonek, który w mniejszym stopniu przyczyni się do utrzymania rodziny, otrzyma więc mniej, niż połowę majątku.
Jakie dowody przygotować na rozprawę o rozwód z orzeczeniem o winie?
Rozwody z wyłącznej winy współmałżonka to często postępowania długie i skomplikowane. I nie chodzi bynajmniej wyłącznie o stopień złożoności przepisów, a o konieczność przedstawienia wystarczająco silnych dowodów. Z reguły będą to zeznania świadków (np. sąsiadów, znajomych), korespondencja e-mail, SMS-y, zdjęcia, czy dokumentacja lekarska. Na dowód powołać można też wydruki z portali społecznościowych.
Dużą ostrożność należy zachować, decydując się na przesłuchanie dzieci stron. Pomijając ciężar psychologiczny, jaki dla małoletniego stanowi takie działanie, przepisy kodeksu postępowania cywilnego zakazują przesłuchiwanie zstępnych stron, którzy nie ukończyli 17 lat.
Wysłuchanie (w przeciwieństwie do przesłuchania wysłuchanie ma wyłącznie charakter informacyjny!) młodszego dziecka jest dopuszczalne wyłącznie w sytuacji, kiedy uzasadnia to jego dojrzałość i rozwój umysłowy. Taką czynność przeprowadza się tylko raz i to w specjalnym pomieszczeniu, tzw. błękitnym pokoju, a nie na sali rozpraw.

Rozwód z orzeczeniem o winie – warto, czy nie warto?
Musisz pamiętać, że uzyskanie rozwodu z wyłącznej winy współmałżonka zawsze będzie trudniejsze niż rozwiązanie małżeństwa przez rozwód bez orzekania o winie. Takie postępowanie w praktyce trwa również dłużej, ponieważ wymaga zwykle przeprowadzenia kilku rozpraw, przesłuchania świadków, a nierzadko i uzyskania opinii biegłego. Dodatkowe trudności pojawiają się w sytuacji, kiedy strony mają małoletnie dzieci, ponieważ dochodzą kwestie związane z ich alimentacją oraz opieką.
Aby zwiększyć swoje szanse na uzyskanie satysfakcjonującego rozstrzygnięcia, skorzystaj ze wsparcia kancelarii prawnej z wieloletnim doświadczeniem w zakresie prowadzenia spraw rodzinnych. Nasi specjaliści pomogą opracować indywidualnie dobraną strategię procesową oraz zapewnią pomoc na każdym etapie postępowania. Zapewniamy wsparcie klientom z całej Polski.